Ngọn sóng của thi ca bất diệt

(VNBĐ – Thơ và lời bình). Có một mảng thơ rất hay viết về đề tài chiến tranh đó là những cuộc chia tay của người lính ra trận. Nhà thơ nguyễn Đình Thi có Chia tay trong đêm Hà Nội, Nguyễn Mỹ có Cuộc chia ly màu đỏ và Trần Đăng Khoa với Thơ tình người lính biển là cuộc chia tay xúc động nhưng rất lãng mạn. Chính tâm hồn của người lính đã neo đậu anh rất chắc với tình yêu hậu phương, là bệ phóng để anh ra khơi đến với đảo xa bảo vệ Tổ quốc.

Tôi rất ấn tượng với nhịp thơ – nhịp sóng trong Thơ tình người lính biển. Chính cái nhịp khoan thai dìu dặt này như những con sóng lắc lư mạn thuyền đã giữ lại phút tĩnh tâm cân bằng động trong tâm thế của người lính trước phút chia tay “Anh dạo trên bến cảng”. Nhịp ấy là “Biển một bên và em một bên…”. Sự đối trọng này đã tạo ra độ ngân vang khi “Anh như con tàu lắng sóng từ hai phía’’ với những dư chấn tâm trạng vừa thảng thốt vừa mộng mơ trước một không gian trữ tĩnh “Mây treo ngang trời những cánh buồm trắng” chỉ có những tâm hồn đa cảm mới tinh tế nhận ra sắc màu trong trẻo và tinh khiết ấy. Không gian được trải dài vô tận với “chòm sao xa lắc” và “thăm thẳm nước trời” những định lượng được cảm nhận trực giác: Sự đơn độc là có thật, nhưng anh không cô độc khi “Anh đứng gác. Trời khuya. Đảo vắng”. Câu thơ ngắt nhịp như sự dồn nén. Người lính hóa thân thành cột mốc kiên định cắm chắc vào lòng đất bởi: “Đất nước gian lao chưa bao giờ bình yên”. Ta chú ý đến “Những cánh buồm trắng” khi chia tay với người yêu trên bến cảng đến với một nhận thức khác trong sâu thẳm “Gió thổi chưa ngưng trong những vành tang trắng”. Có lẽ ám ảnh bắt đầu từ cát trắng trên đảo, những – ngọn – gió – cát bay lên trời và thổi vào tâm tưởng. Chính cái màu trắng này cũng bắt đầu cuộn lên từ những con sóng trắng. Nhà thơ nhiều lần nhắc đến vòm trời bởi chính đó là vòm nhà của mình và đồng đội. Ngước lên nhìn trời chính là tìm đến hi vọng. Trong bài thơ có nhiều giả định. Chính câu hỏi giả định này có thể bắt đầu tạo ra từ những ngọn sóng vỗ bờ thao thiết, day dứt không yên. Giả định để khẳng định khi “Không biển nữa. Chỉ mình anh với cỏ/ Cho dù thế thì anh vẫn nhớ”. Hi vọng là trữ lượng sức mạnh lớn của tinh thần.

Thơ tình người lính biển là một tứ thơ hay viết về gặp gỡ và chia ly, chiến tranh và hòa bình, ngày và đêm, đất liền và biển. Tất cả đều được hòa điệu trong cái âm hưởng “Biển một bên và em một bên…” để nâng lên thành tình yêu và Tổ quốc. Mỗi khi cất lên lời ca được nhạc sĩ chắp cánh Thơ tình người lính biển đã thành một điệp khúc như những đợt sóng da diết mà hào hùng và kiêu hãnh của tuổi trẻ. Đó là ngọn sóng của thi ca bất diệt sống mãi với thời gian…

NGUYỄN NGỌC PHÚ

(Văn nghệ Bình Định số 104 tháng 12.2021)