(VNBĐ – Tản văn). Tháng Chín! Tháng của những cơn gió bất chợt se buồn, tháng của những tia nắng vàng làm ấm áp yêu thương, những trận mưa phảng phất nhớ nhung, tháng của hoài niệm với những ký ức u uẩn ngọt ngào. Cảm giác mùa hè đã vời vợi xa, khép lại sự nồng nàn, chói chang, rực rỡ khiến tâm hồn xao xuyến. Cảm giác mùa đông đã đến thật gần, quanh quẩn, trầm lặng, ám ảnh trong làn mưa ngan ngát buồn, trong ngọn gió làm lạnh từng ngón tay, buôn buốt thịt da. Âm thanh tháng Chín rón rén, thẽ thọt, dịu êm vừa đủ cho hoa nở, vừa đúng tầm cho trái ngọt, vừa nồng nàn cho trai gái yêu đương, vừa trong trẻo tinh khôi màu áo trắng đến trường…
Tôi yêu thích nắng tháng Chín, khi hoàng hôn đã đến từ chân núi phía Tây, những sợi nắng rớt vàng trên ngọn cây lắc lư cùng gió, chim chóc đã tìm được nơi trú ngụ qua đêm. Tôi cũng từng yêu lắm những giọt nắng như giọt mật cựa quậy trong làn mưa đã bao lần làm tâm hồn tôi dịu ngọt, đẫm ướt mà bình yên. Tôi cũng đã bao lần nhìn vệt nắng tinh khôi, ỡm ờ trên vạt cỏ mềm vướng vào những gót chân êm. Nắng mặc sức thả mình trên con đường làng, soi bãi, ruộng đồng mà đong đầy hoài niệm tháng năm. Nắng nồng nàn trên tóc thiếu nữ ngát hương bưởi, hương chanh, nét duyên dáng, thướt tha như bông hoa đồng nội làm bao chàng trai ngây ngất, nao lòng.
Một sáng tháng Chín se lạnh ngồi bên ly cà phê ấm nóng mới thấy cuộc đời này đẹp đến chừng nào. Trời se lạnh làm cho ly cà phê cũng đặc sánh hơn, ngạt ngào hương thơm hơn. Và mưa! Mưa như một sự hò hẹn, mưa mơn trớn, mưa ướt đẫm, thấm vào không gian thanh khiết, trong trẻo. Cứ mê đắm vào mưa để thấy lòng bình yên, thanh thản. Cứ giật mình khi tiếng sấm rền vang mà biết mình còn có nhiều thứ để sợ. Cứ đợi chờ mưa đến để biết lòng mình còn nhớ nhung và tha thiết về ngày xưa cũ xa xôi. Cứ đưa tay chạm vào mưa để mai này thành hoài niệm thấp thoáng trong bụi mờ lãng đãng. Cứ ngồi dưới mái hiên ngắm mưa và thả lỏng tâm hồn đang run rẩy, buồn buồn, vội đến vội đi trong nỗi chông chênh tẻ nhạt của đời mình. Mưa lặng lẽ trôi qua trong dòng đời không ngưng nghỉ, đọng lại một miền ký ức theo ta suốt cuộc đời.
Trong dòng miên man suy nghĩ về tháng Chín, tôi chợt nhận ra, quanh tôi, cây đã trút hết lá vàng, những búp lá non đang bung mình vươn xanh giữa bao la trời cao ngun ngút. Lá vàng ôm phủ gốc cây đợi làn gió vô tình đưa về miền xa thẳm. Nhưng lá vẫn nằm đấy, lẻ loi giữa đất trời ẩm ướt. Tôi có cảm giác là đã hiểu được lẽ huyền vi của tạo hóa khi nhìn và nghĩ về vòng đời buồn bã của cây. Có tiếng chim nhỏ mang niềm vui líu ríu thả vào vòm lá xanh khiến mọi vật thêm sức sống. Và gió nữa, gió dễ thương như cô gái quê hiền thục để ta có cảm giác bình yên khi gặp gỡ. Hình như, vẫn còn đâu đó một ít nắng của mùa hè và một chút gió đông lạnh để tháng Chín thêm khêu gợi, quyến rũ. Hay là tháng Chín mượn nắng mùa hè, mượn gió mùa đông để cây thay áo mới, để lá vàng buông rơi mà nhường chỗ cho chồi non sắc biếc như một sự chuyển giao của tạo hóa. Hay là tháng Chín vừa ồn ã vừa thanh bình để tiết trời thêm mạnh mẽ, thêm dịu ngọt cho những đôi trai gái yêu nhau nồng thắm nghĩa vợ tình chồng!
Tôi chợt thấy lòng vui, ký ức cũng hiện lên vui nhộn, trong veo. Có biết bao nỗi buồn, niềm vui để ta hồi tưởng khi ngồi trước tháng Chín? Đâu những ngày lang thang trên gò đồi tìm củi khô để dành cho những ngày bão lũ sắp về? Đâu những lần hái hoa dại kết thành vương miện để làm đám cưới giả? Đâu những lần chơi trốn tìm trong vườn nhà nhợt nhạt ánh trăng loang? Ôi, cái thuở tình yêu đầy sắc hương gắn với thời gian cuối thu cho đời thêm thơ mộng. Và bây giờ, ai còn nhớ đến mưa tháng Chín bay tràn trên tóc rối, nắng cuối mùa ngơ ngác giữa thiên nhiên. Ai cất tiếng cười rạng rỡ, còn ai lặng thầm để nước mắt tuôn rơi? Tôi cứ bồng bềnh trong hoài niệm tháng Chín như thế, vương vấn, mơ hồ tưởng chừng như không có thật.
Có thể cuộc đời mỗi người đã đi qua rất nhiều tháng Chín như vậy. Có những tháng Chín đi qua rồi không bao giờ trở lại, nhưng cũng có khi đọng lại rất lâu trong ký ức. Làm sao quên được những năm lũ lụt đến sớm. Bọn trẻ mừng vui đi xem con nước lớn nước ròng, bắt con dế bu bám trên những đám rác, đám rều rồi vung nước vào nhau cười như nắc nẻ. Có biết đâu nỗi lo lắng của cha mẹ khi lúa chưa kịp gặt xong, hoa màu còn ngoài vườn, ngoài ruộng… rồi đây lũ lụt nhấn chìm mọi thứ có thể. Sau lũ, cha tôi phải vất vả như thế nào khi sửa lại mái nhà; chống lại giàn bầu, giàn mướp; dọn mấy cành cây khô bị gió giông giật đổ. Mẹ giặt giũ, phơi phóng áo quần chăn màn, nhóm bếp lửa cho ấm áp ngôi nhà. Đàn gà co ro đứng trên chạc cây tránh nước, nhìn mà nhói lòng. Ai cũng biết lũ lụt là đau thương, mất mát nhưng đôi khi lụt là kỷ niệm, là nỗi nhớ cho hoài niệm quay về.
Cảm ơn tháng Chín đã cho tôi nhìn thấy mọi thứ rõ hơn. Với tháng Chín, dù yêu thương hay chối bỏ, thơm thảo hay ky bo, dữ dội hay trầm mặc, sẻ chia hay bù đắp, mạnh mẽ hay lãng mạn, hối tiếc hay xao xuyến… cũng đều trở thành những hoài niệm khó phai…
NGÔ VĂN CƯ
(Văn nghệ Bình Định số 101 tháng 9.2021)
