(VNBĐ – Làm theo gương Bác). Trong thư Bác Hồ gửi cán bộ ngành Y tế được đăng trên Báo Nhân Dân số ra ngày 27 tháng 02 năm 1955, Bác viết: Người bệnh phó thác tính mệnh của họ nơi các cô các chú. Chính phủ phó thác cho các cô các chú việc chữa bệnh tật và giữ gìn sức khỏe của đồng bào. Đó là một nhiệm vụ rất vẻ vang. Vì vậy cán bộ cần phải thương yêu, săn sóc người bệnh như anh em ruột thịt của mình, coi họ đau đớn cũng như mình đau đớn. “Lương y phải như từ mẫu”, câu nói đó rất đúng.
Hơn 30 năm đã trôi qua, có một bác sĩ cặm cụi làm việc, cần mẫn làm việc vì lương tâm trách nhiệm và lời căn dặn ấy! Ông thương yêu người bệnh như chính người thân ruột thịt của mình. Đó là bác sĩ Nguyễn Thanh Triết, Giám đốc Bệnh viện Mắt Bình Định. Trong số hàng ngàn người bệnh mù nghèo được bác sĩ Nguyễn Thanh Triết giúp mổ miễn phí, có đến hàng trăm người mà ông tình cờ phát hiện trên đường đi hoặc ngồi quán cà phê trông thấy, gọi đến thăm khám và hẹn ngày đến nơi làm việc của mình để khám chính thức và mổ giúp cho họ mà không để họ trả một khoản phí nào. Giờ đây, việc khám và mổ đục thủy tinh thể ở Bình Định đã trở nên thông thường nhưng ở thời điểm 20 năm trước việc làm sáng mắt cho một người mù nghèo thì đối với họ như một phép tiên. Vì thế mà trong lòng rất nhiều người được sáng mắt từ những tình cờ đã coi bác sĩ Triết như một ông Bụt, một ân nhân.
Mỹ danh “Bác sĩ Triết” vì thế mà lan tỏa…
Năm 1996, bác sĩ Nguyễn Thanh Triết được điều động về làm Trưởng trạm Mắt tỉnh Bình Định, lúc đó ông vừa 30 tuổi. Rồi Trạm Mắt đổi tên thành Trung tâm Mắt, Bệnh viện Mắt thì ông vẫn là người đứng đầu một bệnh viện ở lứa tuổi trẻ nhất nước. 28 năm đã trôi qua, bác sĩ Nguyễn Thanh Triết vẫn nguyên một chức danh “Giám đốc Bệnh viện Mắt” dù bệnh viện ngày càng quy mô, các hoạt động phòng chống mù lòa và chăm sóc mắt ngày càng mở rộng và chuyên sâu đã giúp hàng ngàn người mù nghèo được mổ mắt miễn phí; hàng vạn người ở tỉnh Bình Định và các tỉnh lân cận được chăm sóc mắt tốt hơn từ nhiều dự án được mở ra.
Có những con người mà sự nghiệp của họ không phải là sự thăng tiến theo chức danh mà ở chính cái công việc họ làm với những đóng góp lớn lao cho cộng đồng.
Một ngày giáp Tết Bính Thìn này, bỗng nhiên tôi nhận một tin nhắn trên Zalo từ ông kèm tấm ảnh chụp bìa quyển sách “Bình Định – Người đương thời”, do Hội Nhà báo tỉnh Bình Định xuất bản năm 2005, kèm lời nhắn “đang đọc lại bài viết của anh về Triết từ năm 2000”. Tôi có chút bất ngờ bởi thời gian của bác sĩ Triết gần như dày kín cho những công việc quản lý bệnh viện, khám, mổ, nghiên cứu… song cũng hiểu ra được rằng đôi khi con người ta cũng cần nghe lại những điều người khác nói về mình để sống tốt hơn với lời khen tặng hoặc điều chỉnh.
Tôi nhớ bài tôi viết về bác sĩ Triết trong tập sách ấy là bài dạng phỏng vấn chân dung với tựa đề “Không làm việc cường độ cao, tôi không chịu được”.
Quả là như vậy, làm Trưởng trạm Mắt ở tuổi 30, bằng cường độ làm việc không mệt mỏi, bác sĩ Triết đã biến Trạm Mắt với cái cơ sở chưa đầy trăm mét vuông trong điều kiện hết sức thiếu thốn, 8 cán bộ chủ yếu làm công tác phòng chống mù lòa cho cộng đồng, tập trung vào các chương trình: Phòng chống bệnh khô mắt do thiếu vitamin A, Mắt hột trong học đường, Mổ đục thủy tinh thể… thành Trung tâm Mắt đào tạo một mạng lưới y tế đủ mạnh để khám phát hiện ban đầu và thực hiện các chương trình ở cộng đồng, còn cán bộ của Trung tâm chỉ làm công việc giám sát và tập trung vào công tác điều trị. Nghĩa là từ chức năng chỉ thực hiện các chương trình y tế cộng đồng, Trung tâm đã mở ra chức năng điều trị, đặc biệt khám và mổ đục thủy tinh thể. Xác định hướng đi đúng, nên Trung tâm Mắt được thành lập từ tháng 2 năm 1997 thì cuối năm 1998, Bình Định đã thanh toán dứt điểm bệnh mắt hột trong toàn dân và bệnh khô mắt do thiếu vitamin A, có 70% số xã có mạng lưới chăm sóc mắt ban đầu và được phủ kín vào năm 2000!
Đồng thời với việc mở rộng hoạt động, Trung tâm Mắt được dời về cơ sở rộng lớn hơn trên đường Lê Hồng Phong TP.Quy Nhơn với quy mô 10 giường bệnh điều trị sau mổ đục thủy tinh thể và khám thường xuyên các bệnh về mắt. Uy tín của Trung tâm Mắt Bình Định vang xa, rất nhiều người mù lòa ở các tỉnh lân cận cũng tìm đến khám chữa và chỉ vài năm sau cơ sở 10 giường bệnh này đã trở nên chật chội. Năm 2000, bác sĩ Nguyễn Thanh Triết lại phải trình đề án xin mở rộng và năm hai năm sau, Trung tâm được giao cơ sở mới rộng lớn trên đường Trần Hưng Đạo để từ đó hình thành ý tưởng xây dựng Bệnh viện Mắt Bình Định với quy mô lớn.
Những người bị bệnh về mắt, nhất là bị đục thủy tinh thể hầu hết là những người nghèo. Khi quyết định mở rộng cơ sở để khám và mổ đục thủy tinh thể, bác sĩ Triết cũng đồng thời nghĩ đến việc giúp các bệnh nhân mù và nghèo được sáng mắt. Bằng mối quan hệ rộng rãi và vốn ngoại ngữ rất giỏi của mình, ông đã liên hệ được hàng loạt các tổ chức phi chính phủ, các nhà hảo tâm trong và ngoài nước để tỉnh tiếp cận và nhận về một khoản tài trợ khá lớn nhằm giúp người nghèo được mổ mắt miễn phí.
Hơn 30 năm kinh nghiệm trong ngành nhãn khoa, bác sĩ Nguyễn Thanh Triết được biết đến là bác sĩ có uy tín với Nhân dân, tận tụy với nghề nghiệp, có trình độ chuyên môn cao và những đóng góp cho ngành mắt, công tác phòng chống mù lòa ở cộng đồng. Tầm ảnh hưởng của ông không chỉ trong tỉnh, trong khu vực mà trên phạm vi toàn quốc và quốc tế.
Chính ông là sự thiện cảm của nhiều tổ chức quốc tế như: Helen Keller, OrBis International, Fred Hollow Foundation. Dự án chăm sóc mắt cộng đồng từ 2005 đến 2012, tổ chức phi chính phủ Fred Hollow đã tài trợ cho tỉnh trị giá 1,1 triệu USD; Dự án phát triển dịch vụ chăm sóc mắt trẻ em do OrBis tài trợ trị giá 1,2 triệu USD; Dự án bệnh viện Bay do OrBis tài trợ trị giá hơn 500.000 USD, Dự án phát hiện sớm bệnh võng mạc đái tháo đường do Fred Hollow tài trợ giai đoạn 2014 – 2023 trị giá hơn 400.000 USD.
Nhiều sáng kiến phòng chống mù lòa do ông đưa ra rất hiệu quả. Chính bác sĩ Nguyễn Thanh Triết là người xây dựng mô hình chăm sóc mắt toàn diện phẫu thuật thể thủy tinh cho người già. Ông là một trong những sáng lập viên của Hội Bảo trợ bệnh nhân nghèo bị mù tỉnh Bình Định từ năm 2002 giúp hàng ngàn bệnh nhân mù được phẫu thuật miễn phí.
Những thành tựu của các dự án và sáng kiến trong 10 năm qua giúp tầm soát bệnh võng mạc sơ sinh (ROP) cho hơn 3.000 trẻ đẻ non, khám phát hiện hơn 2.000 trẻ bị bệnh mắt bẩm sinh, phẫu thuật cho hơn 1.000 trẻ bị bệnh mắt bẩm sinh; sàng lọc tật khúc xạ cho 300.000 học sinh. Hơn 100.000 bệnh nhân được khám mắt miễn phí. Và tự tay ông đã phẫu thuật cho hơn 70.000 bệnh nhân bị đục thủy tinh thể. Hạ tỷ lệ mù lòa cho người trên 50 tuổi ở Bình Định từ 4,5% (2007) xuống còn 3,1% (2022), chỉ số phẫu thuật thể thủy tỉnh của tỉnh đạt 4.600 ca/ 1 triệu dân. Hơn 3.000 bệnh nhân được phát hiện bệnh võng mạc đái tháo đường tại cộng đồng với gần 1.000 bệnh nhân được điều trị miễn phí.
Bệnh viện Mắt Bình Định đã thành lập 5 đơn vị thị giác cộng đồng cho các huyện trong tỉnh, 4 cơ sở tầm soát bệnh võng mạc đái tháo đường bằng trí tuệ nhân tạo tại Bệnh viện đa khoa tỉnh, huyện Phù Cát, huyện Hoài Ân và thành phố Quy Nhơn…
Là bác sĩ chuyên khoa đầu ngành của tỉnh, ông đã tổ chức hơn 200 khóa đào tạo, đào tạo nhiều phẫu thuật viên cho tỉnh và các tỉnh xung quanh, đào tạo hàng trăm bác sĩ điều dưỡng cho các cơ sở y tế và các sinh viên nước ngoài, trực tiếp mổ cho hàng chục ngàn bệnh nhân…
Những nỗ lực không mệt mỏi của ông trong hơn 30 năm cống hiến cho ngành nhãn khoa, ông nhận được sự đánh giá cao của các thế hệ lãnh đạo UBND tỉnh Bình Định, Bộ Y tế, Hội nhãn khoa Việt Nam và các tổ chức quốc tế trên lĩnh vực phòng chống mù lòa.
Ông được Nhà nước, Chính phủ, Bộ Y tế và các tổ chức quốc tế tặng nhiều danh hiệu cao quý như: Thầy thuốc ưu tú, Huân chương Lao động hạng 3 và rất nhiều bằng khen điển hình. Ông tham gia biên soạn nhiều tài liệu khoa học về nhãn khoa, được báo cáo điển hình tại Hội nghị thi đua toàn quốc…
Và mới đây nhất, ngày 24.02.2024, tại Hội nghị Nhãn khoa Châu Á Thái Bình Dương lần thứ 39, Bali, Indonesia được tổ chức từ ngày 22 đến 25.02. 2024 ông là người Việt Nam duy nhất được Hội Nhãn khoa Việt Nam đề cử trong số 21 Nhà Nhãn Khoa xuất sắc Châu Á Thái Bình Dương 2024 (mỗi quốc gia một người) được tôn vinh và nhận giải thưởng danh giá Outstanding Service in Prevention of Blindness Award 2024 (Giải thưởng cống hiến xuất sắc về phòng chống mù lòa Châu Á Thái Bình Dương 2024)!
Điều đặc biệt hơn, thần tượng lối sống giản dị, tình cảm, thương yêu bệnh nhân và nỗ lực làm việc của cha, con trai ông, bác sĩ Nguyễn Xuân Trường, học bổng nghiên cứu sinh tại CUHK Hồng Kông công tác tại Bệnh viện Mắt tỉnh và đã đạt nhiều thành tích rất đáng nể: Vô địch tại diễn đàn sinh viên tốt nghiệp Nhãn Khoa Thế Giới năm 2023, Quỹ Li Ka Sing lần thứ 12 về nghiên cứu khoa học với gần 100 công trình khoa học của 70 sinh viên sau đại học từ các trường đại học và bệnh viện trên thế giới tham gia thi; là tác giả chính được chấp nhận và báo cáo tại Hội nghị các Nhà nghiên cứu thị giác thế giới ARVO tại Seattle, Washington, Mỹ từ ngày 05 – 09.5.2024 và là diễn giả được mời trình bày nghiên cứu khoa học liên quan tại Hội Nghị Nhãn Khoa Châu Á Thái Bình Dương lần thứ 39 tại Bali, Indonesia từ ngày 22 – 25.02.2024.
QUANG KHANH
Quá xuất sắc