(VNBĐ – Làm theo gương Bác). Trước hết, phải khẳng định rằng, tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh là di sản tinh thần vô giá của dân tộc. Học tập theo Bác là cách tốt nhất để gìn giữ, phát huy những giá trị truyền thống quý báu đó. Học tập Bác không chỉ học lý thuyết mà còn là học cách hành động, từ phong cách làm việc khoa học, hiệu quả, đến phong cách sống giản dị, gần gũi, vì dân. Từ đó, giúp chúng ta xác định được phương hướng, mục tiêu sống đúng đắn, có đạo đức, trách nhiệm với bản thân, với xã hội, với lý tưởng, với mục tiêu con đường cách mạng của dân tộc Việt Nam mà Bác Hồ và Đảng Cộng sản Việt Nam đã chọn lựa.
Xác định tính đặc thù của văn học nghệ thuật, trong những năm qua, Hội VHNT chú trọng công tác định hướng, vận động đội ngũ văn nghệ sĩ sáng tạo tác phẩm văn học nghệ thuật về chủ đề học và làm theo gương Bác, qua đó lan tỏa sâu rộng tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh trong đời sống xã hội. Công tác định hướng, vận động thể hiện qua các nội dung: Vận động hội viên sáng tác tác phẩm văn học nghệ thuật về chủ đề học tập và làm theo Bác; Tổ chức, phối hợp tổ chức các cuộc thi ảnh, triển lãm mỹ thuật, cuộc thi sáng tác văn học, bút ký, ca khúc… lồng ghép chủ đề học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh; Tuyên truyền trên Tạp chí Văn nghệ, cơ quan ngôn luận của Hội VHNT Bình Định.
Học Bác trong đời thường đã khó, nhưng học Bác qua lăng kính sáng tạo văn học nghệ thuật lại càng khó. Bản chất của văn chương nghệ thuật không có cảm xúc giả. Người nghệ sĩ phải thực sự sống với nó, thẩm thấu nó mới có thể sáng tạo cảm xúc và chuyển tải đến công chúng. Thông qua các hội nghị tổng kết, chuyên đề, tọa đàm, giao lưu, sinh hoạt chi hội, thực tế sáng tác, trại sáng tác… Hội luôn lồng ghép các nội dung chuyên môn với chủ đề “học tập và làm theo gương Bác” nhằm truyền cảm hứng đến hội viên, khơi gợi ý thức công dân – nghệ sĩ. Học Bác không phải là thứ gì đó xa vời mà chính từ những điều bình dị nhất, sống có trách nhiệm với cộng đồng, với đất nước; biết yêu thương con người, biết chống lại cái xấu, cái ác, nhân lên những điều tử tế để cuộc sống ngày càng trở nên tốt đẹp hơn.
Ở lĩnh vực Nhiếp ảnh, tháng 9.2023, NSNA Trần Hưng Đạo đã ghi lại những khoảnh khắc chiến đấu chống giặc lửa của các chiến sĩ cảnh sát Phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ Công an tỉnh Bình Định tại khu công nghiệp Nhơn Bình. Qua đó, thấy được tinh thần dũng cảm, dấn thân, không quản gian khổ, hy sinh của các chiến sĩ để giữ gìn sự bình yên, hạnh phúc cho Nhân dân. Tác phẩm có tên Nơi tâm bão lửa này đã đoạt Huy chương Bạc Liên hoan ảnh nghệ thuật Nam Trung bộ và Tây Nguyên lần thứ 29 năm 2024. Ở lĩnh vực Mỹ thuật, trong những ngày tháng cả nước căng mình chống dịch, họa sĩ Nguyễn Văn Cần đã sáng tác tác phẩm Tâm dịch, tái hiện lại những gian khổ, hy sinh lực lượng Y – Bác sĩ – lá chắn thép để bảo vệ bình yên cuộc sống. Tác phẩm này đã được trưng bày tại Triển lãm Mỹ thuật khu vực Nam miền Trung và Tây Nguyên năm 2021. Cũng trong năm 2020, anh đã sáng tác tác phẩm Nắng qua vùng lũ khắc họa hình ảnh người chiến sĩ lực lượng vũ trang cõng người dân vượt qua vùng lũ dữ. Tác phẩm này được trưng bày tại triển lãm về đề tài Lực lượng vũ trang Nhân dân năm 2018 tại TP. HCM và được trưng bày tại triển lãm mỹ thuật toàn quốc năm 2020 tại Hà Nội.
Nhà thơ Lệ Thu, đã khắc họa hình ảnh người chiến sĩ trẻ đi chợ giúp dân trong những ngày chống dịch Covid-19 qua bài thơ Đi chợ giùm: Ngày xưa dân giúp bố/ “đi chợ giùm” bao năm/ Giờ con lại giúp dân/ Đi chợ mùa “giãn cách”// Ở ngoài kia là giặc/ Nguy khốn đang rập rình/ Lạ thay đất nước mình/ Lòng yêu không sợ chết!// Biết là con rất mệt/ Nắng mưa ở ngoài đường/ Dịu dàng những lời thương/ Khiến người vơi hoảng hốt! Hay như nhà thơ trẻ Trần Quốc Toàn viết về người thương binh “tàn nhưng không phế” trở về làng sau chiến tranh, quyết tâm xây dựng cuộc sống mới: Trưa gió thốc qua hàng gòn đổ bóng những quả bông trắng/ người cựu chiến binh chẻ từng viên đá núi,/ chiều vác trên lưng chiếc búa tạ trở về nhà/ tay chống cây nạng gỗ/ mặt đất in dấu chân một mất một còn…// Những người lính về làng/ cất lại tấm huy chương/ khai hoang đất đai/ xây lại mái ấm /góp sức mình làm đẹp quê hương. Ngoài ra, cũng có thể kể đến tập sách Đi trong miền xanh thắm (2021) của nhà báo, nhà văn Bùi Tấn Phước, tập hợp những bài bút ký đã đăng trên tạp chí Văn nghệ Bình Định, ghi nhận những gương điển hình về học tập và làm theo gương Bác trong lực lượng vũ trang, trong xây dựng nông thôn mới…
Ở lĩnh vực Âm nhạc, có thể kể đến tập ca khúc Hoa đời (2020) của nhạc sĩ Huỳnh Hiệp An với những ca khúc: Vì bình yên trên những nẻo đường; Xứng danh bộ đội Cụ Hồ; Sáng ngời Di chúc Bác; Người công nhân thành phố mang tên Bác… hay tập ca khúc Khúc tự tình quê hương (2020) của nhạc sĩ Hoàng Dũng với những ca khúc: Tự hào không quân Tây Sơn; Khát vọng lính biển; Tự hào người cảnh sát giao thông; Tuổi trẻ học tập và làm theo lời Bác… vang vọng những lời ca về tinh thần hăng say lao động xây dựng đời sống mới, không quản ngại gian khổ, hy sinh bảo vệ bình yên cuộc sống…
Giai đoạn 2018-2022, Hội VHNT Bình Định đã tập hợp, xuất bản các tập sách: Văn trẻ Bình Định (2012-2018), 10 năm Văn xuôi Bình Định (2009-2019), 10 năm Thơ Bình Định (2009-2019), Âm nhạc Bình Định (2012-2018), Nhiếp ảnh Bình Định (2012-2018), Mỹ thuật Bình Định (2012-2019), Nhà văn Việt Nam tỉnh Bình Định (2011-2021)…; Tổ chức 02 cuộc triển lãm Mỹ thuật năm (2017, 2022), 03 cuộc thi và triển lãm ảnh (2017, 2023, 2025), 02 cuộc thi sáng tác văn học (2018-2019; 2024-2025); Phối hợp với các huyện Phù Mỹ, An Lão, thị xã An Nhơn, thị xã Hoài Nhơn tổ chức các Cuộc thi ảnh thời sự nghệ thuật; phối hợp Sở Tài nguyên và Môi trường tổ chức Cuộc thi ảnh Lăng kính xanh; phối hợp Hội LHPN tổ chức cuộc thi ảnh Phụ nữ và cuộc sống; phối hợp Hội Nông dân tổ chức cuộc thi ảnh về đề tài Nông thôn mới…
Năm 2022, Hội VHNT phối hợp Hội Cựu chiến binh tỉnh tổ chức Cuộc thi viết bút ký, sáng tác ca khúc và thơ về đề tài “Cựu chiến binh tỉnh Bình Định trong thời kỳ đổi mới”. Ban tổ chức đã nhận được 117 tác phẩm dự thi của 69 tác giả. Các tác phẩm dự thi ghi nhận, phản ánh những gương hội viên cựu chiến binh tiêu biểu trong phong trào thi đua“Cựu chiến binh gương mẫu”, đồng thời giữ gìn và phát huy bản chất, truyền thống “Bộ đội Cụ Hồ” trong tình hình mới; ca ngợi, tôn vinh, khắc họa hình ảnh người lính trong thời bình, tự hào về những đóng góp lớn lao của người CCB cho xã hội, cho đất nước, gắn với “học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh”.
Các hoạt động này khẳng định vai trò của Hội VHNT trong tổ chức, thực hiện việc đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, cụ thể hóa các nội dung chủ đề học tập và làm theo Bác vào thực tiễn sáng tác, phổ biến tác phẩm. Việc chọn lựa tác phẩm in tuyển tập, chọn lựa tác phẩm triển lãm, xét tác phẩm đoạt giải các cuộc thi đều có sự lồng ghép, ưu tiên về đề tài “học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh”, tạo sự đa dạng về nội dung và hình thức thể hiện, góp phần lan tỏa những giá trị tốt đẹp, nhân văn trong xã hội.
Từ năm 2016, Tạp chí Văn nghệ Bình Định mở chuyên mục “Làm theo gương Bác”, duy trì trên tạp chí in hàng tháng và tạp chí điện tử nhằm phản ánh các mô hình hay, cách làm sáng tạo, gương người tốt việc tốt trong việc học và làm theo gương Bác. Các nhân vật, gương điển hình hoặc các mô hình phong phú, đa dạng trên các lĩnh vực, các ngành nghề, giới, địa phương, giai tầng trong xã hội. Có thể kể đến các bài viết về mô hình, về phong trào hay như: “Nâng bước em đến trường” phản ánh công tác hỗ trợ các em học sinh nghèo, học sinh vùng ven biển, hải đảo trong tỉnh có hoàn cảnh khó khăn được đến trường của Bộ đội Biên phòng tỉnh; “Làm theo Bác từ những điều giản dị” ghi nhận kết quả phong trào thi đua của Hội Cựu chiến binh tỉnh giai đoạn 2016-2021; “Kết quả tích cực từ việc thực hiện đồng bộ Chỉ thị 05 ở thị xã An Nhơn”…; Các bài viết về gương điển hình tiên tiến: Tôi luôn nhắc nhở bản thân là người lính Cụ Hồ, Người cán bộ tham mưu giỏi, nhiều sáng kiến hay, “Lao vào tâm dịch” để thấy việc mình làm có ý nghĩa hơn, Người lính miệt mài “xây đắp” mô hình giúp dân nghèo dọc tuyến biển, Ông Bụt của người nghèo… Các bài viết mang tính tổng kết phong trào thi đua: “Phát huy tính tiền phong, gương mẫu, nêu gương”, “Học Bác xây dựng đội ngũ cán bộ tiên phong, gương mẫu”, “Tiếp tục đề cao trách nhiệm nêu gương, Chuyển biến tích cực trong học tập làm theo gương Bác”…
Chuyên mục Bút ký, Ghi chép với những bài viết chuyên sâu, phản ánh “người thật, việc thật” những gương điển hình tiên tiến trong xây dựng nông thôn mới, trong phát triển kinh tế ngành, nghề ở địa phương, vươn lên làm giàu chính đáng, đồng thời tạo việc làm cho thanh niên, cựu chiến binh: Hóc sỏi đơm bông, Nhịp cầu tri ân, Hương rừng bên bờ biển mặn (Bùi Tấn Phước); Cho mùa quả ngọt, Chuyện về người lính trinh sát năm xưa, Trọn tình yêu với đảo xanh (Võ Hạnh); Địa chỉ đỏ bên tán rừng xanh (Phan Văn Hổ); Người đi về hướng núi, Bên kia sóng nguồn, Soi trong mắt trẻ (Vân Phi)… Nhờ vậy, đã lan tỏa rộng rãi những điển hình tiên tiến trong học tập và làm theo Bác, góp phần nhân rộng cái hay, cái đẹp, gương người tốt việc tốt, tạo những hiệu ứng tích cực trong đời sống xã hội.
Đạt được những kết quả như trên, trước hết là sự lãnh đạo, chỉ đạo kịp thời, linh hoạt của Chi bộ, sự phối hợp chặt chẽ giữa cấp ủy và lãnh đạo Hội trong định hướng, tổ chức thực hiện phù hợp với đặc thù văn học nghệ thuật, với cá tính sáng tạo của văn nghệ sĩ. Qua đó, thể hiện vai trò của cấp ủy, trách nhiệm của người đứng đầu, tính tiền phong gương mẫu của đảng viên. Chi bộ đề ra nghị quyết, Chuyên môn cụ thể hóa thành kế hoạch, nhiệm vụ trọng tâm, đề ra các giải pháp cụ thể để phổ biến, triển khai đến các chi hội và hội viên.
Công tác vận động phải thường xuyên, liên tục, lâu dài, có sự lồng ghép khéo léo nhằm khơi dậy ý thức công dân – nghệ sĩ, khơi dậy tinh thần trách nhiệm xã hội, tình cảm thiêng liêng của văn nghệ sĩ đối với Bác Hồ kính yêu; khơi gợi nguồn cảm hứng sáng tạo thông qua các hoạt động thực tiễn, thực tế sáng tác, tổ chức trại sáng tác, các cuộc thi sáng tác văn học nghệ thuật… để văn nghệ sĩ có môi trường thuận lợi thể hiện tài năng và tâm huyết của mình.
Công tác tuyển chọn tác phẩm in ấn, phổ biến, triển lãm, xét tặng giải thưởng công khai, minh bạch, đúng chất lượng tạo niềm tin, động lực khích lệ văn nghệ sĩ nhập cuộc. Đồng thời, có kế hoạch truyền thông, quảng bá tác phẩm về đề tài “học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh” đến với công chúng, tạo sự giao lưu, kết nối giữa tác giả – tác phẩm – độc giả, nhân rộng những điển hình tiên tiến, những việc tử tế, góp phần định hướng nhận thức xã hội.
Trong mười năm qua, văn nghệ sĩ tỉnh nhà đã sáng tạo nhiều tác phẩm về đề tài học và làm theo gương Bác nhưng thực sự chưa có tác phẩm xứng tầm, tác phẩm có giá trị cao về nội dung và nghệ thuật, đoạt giải thưởng cao tại các cuộc vận động sáng tác cấp Trung ương; chưa tranh thủ, vận động hết tiềm năng, thế mạnh của đội ngũ văn nghệ sĩ tỉnh nhà nên có lúc, có nơi sự lan tỏa tác phẩm về đề tài học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh chưa sâu rộng trong đời sống xã hội… Đây cũng là bài học kinh nghiệm sâu sắc để tiếp tục triển khai thực hiện trong những năm tiếp theo.
S.P
